Het project duurde in totaal vijf jaar - vier jaar langer dan in eerste instantie gepland. De website is gemaakt om alle informatie over de gehele collectie van Museum Nusantara publiek toegankelijk te houden. Elk voorwerp is voorzien van objectinformatie zoals die in de collectiedatabase van Nusantara vermeld was, en van een afbeelding. Er kan onder meer gezocht worden op objectnaam, functie of herkomst van een voorwerp, of op de naam van een gerelateerde persoon of instelling. Andere zoekingangen geven inzicht in de waarderingscriteria die gebruikt zijn om de Nusantara collectie te waarderen: zeldzaamheid, historische, maatschappelijke en artistieke waardering, herkomst, ensemble-waarde, en de kwaliteit van informatie en documentatie.
Bij elk voorwerp is bovendien de nieuwe bestemming aangegeven. Daarop is de collectie ook te filteren. collectie-nusantara.nl Diverse musea uit binnen- en buitenland hebben gereageerd op de Nusantara herbestemmingsdatabase, die ontwikkeld is om gemakkelijk te kunnen selecteren via de ontzameldatabase van het Museumregister. Aan de hand van de opgestelde gunningscriteria is een overzicht gemaakt welke objecten worden toegekend aan welk museum. Dit proces heeft enige tijd stilgelegen doordat 2.000 objecten bij het Museumregister werden aangemeld als beschermwaardig. Hoewel deze melding niet binnen de twee maanden periode van de LAMO-procedure werd gedaan en ook niet is ingediend via de daarvoor bedoelde meldknop op de ADB website www.afstotingsdatabase.nl, heeft de commissie de melding toch in behandeling genomen als een 'melding mogelijk beschermwaardig' in de zin van de LAMO. Hiertoe is besloten omdat er nog sprake was van een proefperiode met de vernieuwde afstotingsdatabase en afstotingsprocedure, en de meldende partij aangaf dat de procedure voor het indienen van de melding eerder niet duidelijk was. Uit onderzoek naar de melding met betrekking tot de ca. 2000 objecten bleek dat hiervan 900 objecten al gegund zouden worden aan instellingen binnen het Nederlandse publieke domein. Vervolgens is een toetsing gestart naar de overige in de melding genoemde 1100 objecten. Alle meldingen worden door de Toetsingscommissie Beschermwaardigheid ongegrond verklaard, waarna de toezeggingen aan de musea kunnen worden voortgezet. In Nederland hebben de volgende musea geselecteerd Rijksmuseum Amsterdam Museon, Den Haag Museum Bronbeek, Arnhem Rijksmuseum van Oudheden, Leiden Poppenspelmuseum, Vorchten CODA, Arnhem Amsterdam Pipe Museum, Amsterdam Bevrijdingsmuseum Zeeland, Nieuwdorp Universiteitsbibliotheek Leiden In Europa hebben de volgende twee musea geselecteerd Weltmuseum, Wenen Nationaal Museum Wereldculturen, Zweden In Azië hebben, naast Indonesië, de onderstaande musea geselecteerd Asian Civilisations Museum, Singapore Sarawak Museum, Maleisië Asia Culture Center, Zuid-Korea Op een na hebben alle Nederlandse musea inmiddels de hen toegezegde objecten ontvangen. Ook de musea in Wenen en Zweden hebben hun selecties in ontvangst genomen. Zodra de exportvergunningen binnen zijn en de CITES-procedures zijn afgerond zullen de selecties met bestemming Sarawak, Singapore en Zuid-Korea op transport gaan. Wanneer de formaliteiten met Indonesië en met Museum Bronbeek zijn afgerond, zal de collectie, met inbegrip van de objecten die in Delft blijven en de beschermwaardig bevonden objecten die zijn opgenomen in de collectie Nederland, in beheer bij het Nationaal Museum van Wereldculturen in Leiden, volledig zijn ondergebracht in het publieke domein. Ook de bibliotheek en de mediatheek van Museum Nusantara blijven in het publieke domein. Ze zijn overgebracht naar Museum Bronbeek, waar ze binnenkort geraadpleegd kunnen worden. Buitenlands bezoek De afgelopen maanden hebben delegaties uit Indonesië, Sarawak en Zuid-Korea een bezoek gebracht aan Erfgoed Delft. Foto bezoek Asia Culture Institute, Zuid-Korea Foto bezoek delegatie Museum Sarawak
Op 14 januari is de collectie van Nusantara van de afstotingsdatabase van het Museumregister verwijderd. Momenteel worden de aanvragen geïnventariseerd en zullen de gunningen in kaart worden gebracht. De voorwaarden en gunningscriteria zijn op de herplaatsingsdatabase gepubliceerd.
Wanneer objecten door meerdere musea zijn geselecteerd worden als gunningcriteria de missie- en collectieprofielen van de betreffende musea meegewogen. Hierbij wordt het profiel van voormalig museum Nusantara genomen als uitgangspunt. Zodra de gunningen zijn afgerond zullen de musea die hebben geselecteerd hierover bericht ontvangen. De Gemeente Delft heeft hierin het beslissingsrecht, deze beslissing kan niet worden betwist. Voor musea die dit wensen zullen vervolgens kijkdagen worden georganiseerd. De geselecteerde objecten gelden als een schenking aan de betreffende musea. Bijkomende kosten komen voor rekening van het selecterende museum. Erfgoed Delft heeft bepaald dat er voor het werk van de art handlers tijdens de voorbereiding van de ontzameling en de eventuele kijkdagen een kostendekkende handling fee wordt doorberekend. De handling fee is gebaseerd op het uurloon van € 50,- en is afhankelijk van grootte, kwetsbaarheid, hanteerbaarheid en aantallen van de objecten die een instelling opvraagt. In augustus 2016 zijn de objecten, die gekenmerkt zijn als beschermwaardig, naar het depot van het Nationaal Museum van Wereldculturen getransporteerd. Ook de boeken die voor de bibliotheek van NMVW zijn geselecteerd zijn overgebracht en opgenomen in de bibliotheek van het museum in Leiden.
De eindbijeenkomst van de werkgroep Selectie & Waardering, die aan alle objecten een waardering heeft toegekend, heeft in oktober plaatsgevonden. Alle waarderingen zullen op de nog te realiseren collectie website, bij de objecten worden vermeld. In augustus is gestart met de voorbereidingen voor het plaatsen van de beschikbare objecten op de afstotingsdatabase van de Museumvereniging, beheerd door het Museumregister. Om de klantvriendelijkheid voor de geïnteresseerde musea te vergroten is een eigen herplaatsingsdatabase ontwikkeld. Vanaf 14 november is de herplaatsingsdatabase van de collectie van Nusantara geopend voor geregistreerde musea. Zij zijn in staat gesteld om selecties te maken voor opname in hun eigen verzameling. Alle geregistreerde Nederlandse musea hebben hierover een brief ontvangen. Op 9 november is in de Staatscourant gepubliceerd dat de Gemeente Delft voornemens is de collectie van Nusantara af te stoten en dat deze collectie vanaf 14 november wordt aangeboden voor herplaatsing op de afstotingsdatabase van de Museumvereniging. Eind september 2016 ontving Erfgoed Delft bericht van het NMVW dat het Museum Nasional Indonesia toch graag een deel van de collectie van Nusantara wil opnemen in hun collectie. Omdat repatriëring uitgangspunt vormde voor de herplaatsing van de collectie werd een afspraak gemaakt om efficiënt en snel tot een selectie te komen, zodat het traject niet verder wordt vertraagd. Eind oktober is een delegatie van het Museum Nasional Indonesia in Nederland. Zij selecteren 1564 objecten die zullen repatriëren. Als voorbode van de overdracht overhandigt minister-president Mark Rutte op 23 november een gouden Buginese kris uit de collectie van Nusantara aan de Indonesische president Joko Widodo. Nadat de gemeente Delft heeft besloten de collectie van het Nusantara-museum af te stoten is in 2014 een traject gestart voor herbestemming van de collectie. Onder begeleiding van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed is in nauwe samenwerking met de specialisten van het Nationaal Museum voor Wereldculturen en het Rijksmuseum een selectie gemaakt van objecten die als nationaal beschermwaardig moet worden beschouwd en daarom behouden moet worden in een openbare collectie in Nederland (ca. 3.500 objecten). Daarnaast is door Museum Prinsenhof Delft een selectie gemaakt van objecten die verbonden zijn met de geschiedenis van Delft en de Indische instelling en die binnen de collectie van de gemeente Delft behouden blijven (ca. 600 objecten).
Van meet af aan is de inzet van het herbestemmingsproject geweest om het grootste deel van de collectie Nusantara (ca. 14.000 objecten) te repatriëren naar Indonesië en over te dragen aan het Nationaal Museum in Jakarta. Dit streven werd gesteund vanuit het museale veld en de Museumvereniging, en met belangstelling gevolgd door indirect betrokkenen, waaronder de ministeries van OCW en Buitenlandse Zaken. De interesse voor de collectie van het Museum Nasional in Jakarta leidde in november 2015 tot een ontmoeting met een Indonesische regeringsdelegatie o.l.v. de Directeur-Generaal van het ministerie van Cultuur van Indonesië. Daarbij werd in een zeer constructieve sfeer verkend hoe het gehele proces van overdracht zou kunnen worden georganiseerd. De D-G kondigde de overname aan in de Indonesische pers. Ter voorbereiding van het retourtransport en de opslag in Indonesië bracht een 6-koppige delegatie van het Museum Nasional en het Indonesische departement eind 2015 een uitgebreid werkbezoek aan Delft en Leiden. De komst van een nieuwe Directeur-Generaal op het Indonesische ministerie van Cultuur leidde echter tot een andere stellingname. In een brief van 31 maart j.l. liet de nieuwe D-G tot onze spijt weten dat Indonesië ervan afziet de aangeboden collectie Nusantara over te nemen. Nu de route van repatriëring is afgesloten, zal voor de collectie Nusantara herbestemming in Nederland worden gezocht. Daarbij wordt de Leidraad Afstoting Museale Objecten als richtsnoer gehanteerd. Dat betekent dat eerst geregistreerde Nederlandse musea in de gelegenheid worden gesteld om een keuze te maken uit de verzameling. Het projectplan is daartoe bijgesteld. De objecten die als nationaal beschermwaardig zijn aangemerkt worden overgedragen aan het Nationaal Museum voor Wereldculturen en het Rijksmuseum. Naar verwachting zal de resterende collectie van ca. 14.000 objecten gelijk na de zomer van 2016 via de Afstotingsdatabase van de Museumvereniging raadpleegbaar zijn voor collega-musea. Tevens wordt gewerkt aan de voorbereiding van het Nusantara museum online, waarbij de volledige collectie voor het publiek raadpleegbaar blijft. Dankzij een bijdrage van de Stichting Nusantara kan deze website in 2017 worden gelanceerd. Bruiklenen en schenkingen
Vanaf het laatste kwartaal van 2015 heeft Erfgoed Delft contact opgenomen met bruikleengevers en schenkers over het retourneren van bruiklenen en over schenkingen met beperkende voorwaarden. Als u zelf aanspraak meent te kunnen doen op voorwerpen uit de collectie van Museum Nusantara en met bruikleen- of schenkingsdocumenten uw aanspraken kunt onderbouwen, kunt u zich direct richten tot Erfgoed Delft via het contactformulier. Alle bruikleengevers die getraceerd konden worden zijn benaderd. Aangezien niet iedere bruikleengevers getraceerd kon worden zal binnenkort een advertentie verschijnen in een dagblad waarin eenieder die meent als bruikleengever recht te hebben op voorwerpen uit de collectie van museum Nusantara en dit met documenten kan onderbouwen, wordt verzocht contact op te nemen met Erfgoed Delft via het contactformulier. In december 2015 is aan eenieder die de afgelopen 30 jaar een schenking heeft gedaan aan Museum Nusantara, waarvan de contactgegevens bekend waren, een brief gestuurd met uiteenzetting van de beslissingen van de Gemeente Delft aangaande de sluiting van het museum en de toekomst van de collectie. Een deel van deze brieven is retour gekomen omdat de adresgegevens niet meer kloppen. Ook hiervoor geldt dat als u meent recht te hebben op voorwerpen uit de collectie van museum Nusantara en dit met documenten kan onderbouwen, u contact op kunt nemen met Erfgoed Delft via het contactformulier. Inventarisatie en optimalisering van de digitale informatie van de voorwerpen De inventarisatie is afgerond. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het aanvullen van informatie in de database. Waardering en toetsing De toetsingscommissie heeft zijn werk vrijwel afgerond. Binnenkort zal de laatste bijeenkomt plaatsvinden met de voltallige commissie en de stuurgroep, waarbij de bevindingen zullen worden vastgelegd. Daarmee komt vast te staan welke objecten zijn geselecteerd voor de collectie Nederland en welke objecten beschikbaar zullen zijn voor het vervolgtraject met het Museum Nasional Indonesia. Museum Nasional Indonesia In december 2015 is een delegatie van het Museum Nasional Indonesia en het Ministerie van Onderwijs en Cultuur van Indonesië op bezoek geweest. Naar aanleiding van de gesprekken met deze delegatie is in december 2015 een Memorandum of Understanding gezonden aan het Indonesische Ministerie van Onderwijs en Cultuur over de voorgenomen overdracht van het grootste deel van de collectie van Museum Nusantara. De komende weken zullen in het teken staan van het verder uitwerken van deze MoU door beide partijen. Selectie door Delft
Conservatoren van Erfgoed Delft hebben een selectie uit de Nusantara-collectie gemaakt, op basis van het collectieprofiel waarin de stadsgeschiedenis centraal staat. Het gaat hierbij om circa 500 voorwerpen, die het verhaal illustreren over de Indische Instelling in Delft en de banden van de stad met Indonesië. Dit selectieproces is inmiddels afgerond. Deze voorwerpen zullen door Erfgoed Delft worden beheerd. Een aanzienlijk aantal van deze voorwerpen is te zien in Museum Prinsenhof. Herkomstonderzoek van de collectie Om voorwerpen uit de Nusantara-collectie een nieuwe bestemming te kunnen geven, is het allereerst noodzakelijk herkomstonderzoek te doen. Van elk voorwerp afzonderlijk wordt onderzocht hoe het in het museum terechtgekomen is: betreft het een aankoop, schenking, of bruikleen en welke afspraken zijn daarbij gemaakt. Met andere woorden: kunnen de voorwerpen sowieso van bestemming en eigenaar veranderen. Deze exercitie is afgerond; de voorwaarden zijn in kaart gebracht. Inventarisatie en optimalisering van de digitale informatie van de voorwerpen De collectie Nusantara is in september 2014 ondergebracht in een extern depot. De objecten hebben er een plaats gekregen in speciaal opgebouwde stellingen. Ze zijn daarna allemaal gefotografeerd, waar nodig van aanvullende informatie voorzien en tenslotte met een nieuw standplaatslabel weer in de stellingen geplaatst. Dit proces werd in oktober 2015 afgerond. Vervolgens wordt de informatie uit de hiermee aangevulde database nauwgezet gecontroleerd: is alles wat er zou moeten zijn, ook daadwerkelijk aangetroffen, en kunnen de voorwerpen die ongenummerd zijn aangetroffen nog worden gekoppeld aan nog niet aangetroffen voorwerpen. Die puzzel wordt op dit moment gecomplementeerd. Waardering en toetsing De Erfgoedwet en de Leidraad Afstoting Museale Objecten (LAMO) schrijven voor dat voor elke af te stoten collectie moet worden getoetst of er objecten uit de collectie behouden moeten worden in een openbare collectie in Nederland. De criteria daarvoor worden vastgelegd in een waarderingskader. Vaststelling van het waarderingskader voor de toetsing van de Collectie Nusantara is vrijwel afgerond door conservatoren van het Tropenmuseum en Museum Volkenkunde, onder begeleiding van onderzoeks-/procesbegeleiders van het RCE, op basis van de methodiek van Op de Museale Weegschaal. Collega’s van het Rijksmuseum Amsterdam zijn inmiddels aangesloten, om vanuit het perspectief van de nationale collectie het waarderingskader zo nodig aan te vullen. Deze toetsingscommissie (in de Erfgoedwet en de LAMO adviescommissie genoemd) zal vanaf november 2015 tot maart 2016 werken aan de daadwerkelijke toetsing voor de Collectie Nederland. Museum Nasional Indonesia Er is intensief overleg met Museum Nasional Indonesia en het Indonesische Ministerie van Onderwijs en Cultuur over de voorgenomen overdracht van het grootste deel van de Nusantara-collectie. Men is er opgetogen en positief over de overdracht. Die past goed in de plannen van het ministerie en het museum om een nieuw instituut op te richten, waarin Indonesische museumprofessionals worden opgeleid in het beheren van collecties. De benodigde financiën komen van de Indonesische overheid. Het Museum Nasional Indonesia, Erfgoed Delft en de Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen werken momenteel het projectplan voor de herbestemming in Indonesië uit. Dit plan zal naar verwachting in maart 2016 kunnen worden vastgesteld.
|
Museum Nusantara heeft 6 januari 2013 definitief haar deuren gesloten. Erfgoed Delft en Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen hebben een plan opgesteld voor een herbestemming van de collectie van Nusantara. Op deze website kunt u meer informatie vinden over het plan, de voortgang van het project en toekomstige werkzaamheden.
Nieuwsarchief
Juni 2018
Categorieën |